RELACJA - Szlakiem angielskich katedr cz.21 - katedra w Arundel.
Laudetur Iesus Christus!
Po noclegu u ojców benedyktynów w Farnborough (St Michael’s Abbey) dzięki uprzejmości opata Dom Cuthberta Brogana ruszamy w stronę południowego wybrzeża do miejscowości Arundel.
Opactwo św. Michała w Farnborough (Hampshire, Anglia) zostało założone w 1881 roku przez cesarzową Eugenię (1826–1920), żonę Napoleona III, ostatniego cesarza Francji (1808–1873). Po upadku Drugiego Cesarstwa Francuskiego w 1870 roku rodzina Napoleona III – cesarz, Eugenia i ich syn, książę cesarski Ludwik Napoleon (1856–1879) – została zmuszona do emigracji do Anglii. Początkowo zamieszkali w Camden Place w Chislehurst, gdzie Napoleon III zmarł w 1873 roku. Po tragicznej śmierci księcia cesarskiego w 1879 roku, zabitego przez Zulusów podczas służby w armii brytyjskiej w bitwie pod Isandhlwaną, zrozpaczona Eugenia postanowiła stworzyć godne miejsce spoczynku dla swojej rodziny. W efekcie ufundowała Opactwo św. Michała, inspirowane opactwem Hautecombe we Francji, gdzie w krypcie cesarskiej złożono szczątki Napoleona III, księcia cesarskiego, a później także samej Eugenii (zmarłej w 1920 roku). Sarkofagi z granitu zostały ufundowane przez królową Wiktorię, co podkreśla bliskie związki rodziny Napoleona z brytyjską monarchią.
Opactwo, zaprojektowane w stylu gotyckim przez francuskiego architekta Gabriela-Hippolyte’a Destailleura, początkowo było zarządzane przez kanoników premonstratensów, a od 1895 roku przez benedyktynów z opactwa Solesmes we Francji. W 1947 roku wspólnota benedyktyńska została wzmocniona przez mnichów angielskich z opactwa Prinknash, a w 2006 roku wybrano pierwszego angielskiego opata, Dom Cuthberta Brogana. Opactwo słynie z liturgii w języku łacińskim, chorału gregoriańskiego oraz organów zbudowanych przez Aristide’a Cavaillé-Colla w 1905 roku. Znajduje się tu także narodowe sanktuarium św. Józefa.
A teraz przechodzimy już do pierwszego przystanku tego dnia - katedry w Arundel.
Katedra Matki Bożej i św. Filipa Howarda w Arundel (ang. The Cathedral Church of Our Lady and St Philip Howard) jest główną świątynią rzymskokatolicką diecezji Arundel i Brighton.
Budowa katedry rozpoczęła się w 1868 roku z inicjatywy Henry’ego Fitzalana-Howarda, 15. księcia Norfolk, który zlecił projekt znanemu architektowi Josephowi Hansomowi. Świątynia została ukończona i konsekrowana w 1873 roku, a zatem w 5 lat po rozpoczęciu prac! Zaprojektowana w stylu neogotyckim, inspirowanym francuskim gotykiem z okresu 1300–1400, katedra miała być katolickim odpowiednikiem pobliskiego zamku Arundel, rodowej siedziby książąt Norfolk, jednej z najważniejszych rodzin katolickich w Anglii.
Pierwotnie katedra była dedykowana Matce Bożej i św. Filipowi Neri, ale w 1971 roku, po kanonizacji Filipa Howarda, 1. hrabiego Arundel, zmieniono dedykację na Matkę Bożą i św. Filipa Howarda. Tutaj też znajdują się jego relikwie.
Św. Filip Howard (ang. Saint Philip Howard), urodzony 28 czerwca 1557 roku w Londynie, zmarły 19 października 1595 roku w Tower of London, jest jednym z Czterdziestu Męczenników Anglii i Walii. Był angielskim szlachcicem, 1. hrabią Arundel i prominentnym członkiem rodu Howardów, książąt Norfolk. Jego życie, naznaczone wiarą katolicką i prześladowaniami, uczyniło go symbolem męczeństwa i niezłomności.
Filip Howard urodził się w rodzinie Howardów, jednej z najpotężniejszych katolickich rodzin arystokratycznych w Anglii. Był najstarszym synem Thomasa Howarda, 4. księcia Norfolk, i jego pierwszej żony, Mary FitzAlan, dziedziczki rodu FitzAlanów, co uczyniło go dziedzicem tytułu hrabiego Arundel. Po śmierci matki w 1557 roku, Filip wychowywał się w protestanckim środowisku, ponieważ jego ojciec przeszedł na anglikanizm, dostosowując się do realiów epoki elżbietańskiej, w której katolicyzm był represjonowany.
W wieku 14 lat, w 1571 roku, Filip poślubił Annę Dacre, również pochodzącą z katolickiej rodziny. Małżeństwo to miało charakter polityczny, ale z czasem stało się głęboką relacją opartą na wspólnej wierze. W młodości Filip prowadził życie typowe dla młodego arystokraty – studiował na Uniwersytecie w Cambridge, a następnie uczestniczył w dworskim życiu królowej Elżbiety I. Był znany z zamiłowania do luksusu i zabaw, co kontrastowało z jego późniejszym nawróceniem.
Kluczowym momentem w życiu Filipa było jego nawrócenie na katolicyzm w 1584 roku. Wpływ na tę decyzję miała jego żona Anna, która pozostała wierna katolicyzmowi, oraz spotkanie z jezuitą św. Edmundem Campionem, który zginął jako męczennik w 1581 roku. Campion zainspirował Filipa do powrotu do wiary przodków. W Anglii elżbietańskiej katolicyzm był jednak nielegalny, a nawrócenie szlachcica tak wysokiego rodu, jak Howard, przyciągnęło uwagę władz. Filip i Anna zaczęli prowadzić życie w ukryciu, uczestnicząc w tajemnych mszach i wspierając katolicką społeczność.
W 1585 roku Filip podjął próbę ucieczki z Anglii do Europy, gdzie katolicyzm był bardziej tolerowany. Został jednak zdradzony i aresztowany w drodze na kontynent. Oskarżono go o zdradę stanu, co było częstym zarzutem wobec katolików w tamtym okresie. Po aresztowaniu osadzono go w Tower of London, gdzie spędził resztę życia – ponad 10 lat – w surowych warunkach. Pomimo nacisków, by wyrzekł się katolicyzmu, Filip pozostał niezłomny w swojej wierze. W więzieniu prowadził życie modlitewne, pisał poezję religijną i korespondował z żoną, która również była prześladowana, ale nigdy nie została uwięziona.
W 1588 roku, podczas zagrożenia inwazją hiszpańskiej Armady, Filip został oskarżony o spiskowanie przeciwko królowej Elżbiety I, co było fałszywym zarzutem. Skazano go na śmierć, ale wyrok nigdy nie został wykonany, prawdopodobnie z obawy przed reakcją potężnej rodziny Howardów. Zamiast tego Filip pozostał w więzieniu, gdzie jego zdrowie stopniowo podupadało z powodu złych warunków i braku odpowiedniej opieki.
Filip Howard zmarł 19 października 1595 roku w Tower of London, prawdopodobnie na skutek chorób wywołanych długotrwałym uwięzieniem, choć istnieją spekulacje, że mógł zostać otruty. Przed śmiercią poprosił o spotkanie z żoną i synem, Thomasem, ale królowa Elżbieta I odmówiła. Jego ostatnie słowa miały wyrażać nadzieję na zbawienie i wierność Bogu.
W 1970 roku został kanonizowany przez papieża Pawła VI jako jeden z Czterdziestu Męczenników Anglii i Walii. Jego relikwie zostały przeniesione do katedry w Arundel w 1971 roku, a katedra przyjęła go jako swojego patrona, zmieniając dedykację. Jego wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 19 października.
Historia katedry jest ściśle związana z rodziną Howardów, książąt Norfolk i hrabiów Arundel, którzy od wieków są prominentną rodziną katolicką w Anglii. Zamek Arundel, będący ich siedzibą od 1102 roku, odegrał kluczową rolę w rozwoju katolickiej obecności w regionie. W 1664 roku, na mocy ustawy o konwentyklach (Conventicle Act), katolickie nabożeństwa zostały zakazane w Anglii, a kościoły przekazano Kościołowi Anglikańskiemu. Dopiero ustawa o uldze dla katolików (Roman Catholic Relief Act) z 1829 roku umożliwiła ponowne zakładanie katolickich parafii, co stworzyło warunki do budowy katedry w Arundel.
Ciekawostką jest lokalny kościół pw. św. Mikołaja, oryginalna świątynia miasta Arundel - położony w malowniczym miasteczku West Sussex w Anglii, to wyjątkowy zabytek z fascynującą historią. Wybudowany około 1380 roku na miejscu wcześniejszej świątyni, jest jednym z nielicznych kościołów w Anglii, który od wieków łączy w sobie dwie tradycje religijne: anglikańską i rzymskokatolicką, co czyni go unikalnym na skalę światową.
Najbardziej niezwykłą cechą kościoła św. Mikołaja jest jego fizyczny i symboliczny podział. Nawa i transepty służą parafii anglikańskiej, podczas gdy prezbiterium, zwane Kaplicą Fitzalan, należy do rzymskokatolickiej rodziny Fitzalan-Howard, książąt Norfolk. Podział ten sięga czasów reformacji w XVI wieku, kiedy to w 1544 roku, po rozwiązaniu klasztorów przez Henryka VIII, wschodnia część kościoła stała się własnością rodziny Fitzalan, która pozostała wierna katolicyzmowi. Kaplica Fitzalan, dostępna jedynie przez tereny zamku Arundel, jest oddzielona od anglikańskiej części kratą i szklaną przegrodą, co symbolizuje historyczne napięcia religijne. Krata ta była zamknięta przez ponad 400 lat, aż do 1977 roku, kiedy otwarto ją po raz pierwszy przy okazji wyjątkowych wydarzeń, takich jak wizyty królewskie lub watykańskie.
