RELACJA - Szlakiem angielskich katedr cz.25 - opactwo w Buckfast.
Laudetur Iesus Christus!
Opactwo Buckfast, położone w Buckfastleigh w hrabstwie Devon, jest jednym z nielicznych angielskich klasztorów benedyktyńskich, które zostały odbudowane na swoim pierwotnym miejscu po rewolucji protestanckiej.
Początki Buckfast sięgają 1018 roku, kiedy to założono pierwszy klasztor benedyktyński, prawdopodobnie przez Aethelwearda, earldormana Devon, lub króla Kanuta, jak podają źródła historyczne. Klasztor ten, działający według zasad „Regularis Concordia” ustalonych w Winchester ok. 970 roku, był mały i niezbyt zamożny w porównaniu z innymi opactwami w XI-wiecznej Anglii.
Dokładna lokalizacja anglosaskiego klasztoru nie jest pewna – archeologiczne dowody sugerują, że mógł znajdować się w pobliżu obecnego kościoła Świętej Trójcy w Buckfastleigh, choć brak jednoznacznych pozostałości. W 1136 roku król Stefan, zwolennik odnowy klasztorów, przekazał Buckfast opatowi Savigny, który wprowadził regułę savignacką, sprowadzając mnichów z Francji.
W 1147 roku opactwo przeszło pod zarząd zakonu cystersów po połączeniu zgromadzenia savignackiego z cysterskim, co zapoczątkowało gruntowną przebudowę klasztoru w kamieniu według cysterskiego wzorca. Wykopaliska z lat 1882–1990 potwierdziły, że fundamenty z tego okresu przetrwały, a obecna odbudowa opactwa w dużej mierze opiera się na XII-wiecznym układzie.
Do XIV wieku Buckfast stało się jednym z najbogatszych opactw w południowo-zachodniej Anglii, czerpiąc zyski z rybołówstwa, handlu wełną i posiadłości ziemskich, w tym 17 dworów w Devon oraz praw do rynku i jarmarku w Kingsbridge. Czarna Śmierć w połowie XIV wieku zdziesiątkowała mnichów, a w XV wieku opactwo ponownie rozkwitło, choć w XVI wieku zaczęło podupadać, aż do jego likwidacji w 1539 roku podczas reformacji.
Jedynym potwierdzonym świętym związanym z późniejszym okresem opactwa jest św. Tomasz More, którego włosiennica jest tutaj przechowywana.
A jedynym znaczącym artefaktem, który przetrwał rewolucję protestancką, jest XIV-wieczna statua Matki Boskiej z Buckfast, przedstawiająca Marię z Dzieciątkiem Jezus. Jest to jedyny większy obiekt, który ocalał po zniszczeniach w 1539 roku, kiedy to opactwo zostało zlikwidowane przez komisarzy króla Henryka VIII, w tym Williama Petre’a i Johna Tregonwella. Statua, odkryta i odrestaurowana w XIX wieku, została uroczyście przeniesiona do nowej kaplicy Matki Boskiej w 1922 roku, co upamiętniono w 2022 roku uroczystą Mszą Świętą i procesją.
Poniżej kilka ujęć autorstwa Janusza Dyjaka…